ΤΟΠΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ - ΜΚΟ - ΙΔΙΩΤΕΣ: Πολλαπλές στοχεύσεις μέσα από τα προγράμματα διαχείρισης της φτώχειας

Τα προγράμματα που χρηματοδοτεί η ΕΕ περιλαμβάνουν από ένα πιάτο φαΐ στους πιο εξαθλιωμένους, μέχρι την προσφορά τζάμπα εργατικής δύναμης στους επιχειρηματικούς ομίλους

Πληθαίνουν σε όλη τη χώρα τα προγράμματα που χρηματοδοτεί η ΕΕ, με στόχο τη διαχείριση της ακραίας φτώχειας. Τα προγράμματα αυτά υλοποιούνται κατά βάση μέσα από τις περιφέρειες και τους δήμους, με τη συνδρομή ΜΚΟ, ακόμα και επιχειρηματικών ομίλων.

Με εργαλείο και τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, στο όνομα της καταπολέμησης της φτώχειας και της ανέχειας, μια σειρά από οξυμένες λαϊκές ανάγκες και μαζί τα πιο φτωχά και τσακισμένα λαϊκά νοικοκυριά, παραδίνονται σε κάθε λογής ιδιωτικά δίκτυα και συμφέροντα, που με τη μορφή των ΜΚΟ και των λεγόμενων «κοινωνικών συνεταιρισμών» λυμαίνονται δημόσια και ευρωπαϊκά κονδύλια, καταγράφουν και διαχειρίζονται προσωπικά δεδομένα, ποδηγετούν και χειραγωγούν συνειδήσεις και λαβωμένα νοικοκυριά. Την ίδια ώρα, οι κρατικές και δημοτικές κοινωνικές δομές λιμοκτονούν από πόρους και από το αναγκαίο προσωπικό.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Πρόγραμμα «Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής προς απόρους (ΕΠ-Ι)», που είναι ενταγμένο «στους στόχους της στρατηγικής Ευρώπη 2020». Επειδή με αυτήν τη «στρατηγική» προωθούνται όλες οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις που διευρύνουν τη φτώχεια για την εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα, αποφασίστηκε, μέσω του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας για τους Απόρους (ΤΕΒΑ), να δοθούν στην Ελλάδα για το διάστημα 2015 - 2020 ακριβώς 330.555.021 ευρώ σε 62.000 νοικοκυριά που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.

Οσον αφορά στο πρόγραμμα, προσδιορίζεται ότι τα «ωφελούμενα νοικοκυριά» θα είναι αυτά που βρίσκονται στο φάσμα του Εγγυημένου Κοινωνικού Εισοδήματος «το οποίο αναμενόταν να αφορά μέχρι το 7% του πληθυσμού». Το όριο που θέτει το πρόγραμμα, επιβεβαιώνει ότι έρχεται να συνδράμει τη συντήρηση της ανέχειας για το λαϊκό νοικοκυριό και δεν δίνει λύση και διέξοδο στις οξυμένες λαϊκές ανάγκες.

Αντικείμενο του προγράμματος, σύμφωνα με την προκήρυξή του, αποτελούν: «Τρόφιμα μακράς διαρκείας, καθώς και ειδικά τρόφιμα για βρέφη. Βασικές Υλικές Στερήσεις (ρουχισμός για παιδιά και ενήλικες/κυρίως αστέγους - είδη καθαρισμού και προσωπικής υγιεινής, παιδικά είδη/βιβλία, παιχνίδια βρεφικός εξοπλισμός κ.λπ.».

Απαράβατος όρος για την «υλοποίηση των δράσεων», είναι οι «Συμπράξεις», στις οποίες συμμετέχουν δήμοι και περιφέρειες, μέχρι «καταναλωτικές οργανώσεις, ΝΠΙΔ και άτυπα κοινωνικά δίκτυα, με πρωτοβουλίες και δράσεις διανομής ειδών σε απόρους σε τοπικό επίπεδο». Με άλλα λόγια, Εκκλησία, ιδιώτες, καταναλωτικές οργανώσεις, ΜΚΟ και πάει λέγοντας...

Κανονικό «φακέλωμα»

Πέραν όλων των άλλων, «ο ρόλος κάθε Κοινωνικής Σύμπραξης εντοπίζεται και στη συστηματική παροχή επικυρωμένων στοιχείων, μέσω τήρησης συστήματος εξατομικευμένης παρακολούθησης των ωφελουμένων, προς τη Διαχειριστική Αρχή», δηλαδή το υπουργείο Εργασίας, «σχετικά με τους ωφελούμενους και την παροχή υλικής και λοιπής στήριξης, προκειμένου, μεταξύ άλλων να διασφαλίζεται η παρακολούθηση του Προγράμματος».

Με άλλα λόγια, ΜΚΟ, επιχειρηματίες και άλλοι ιδιώτες, μέσα από το πρόγραμμα αποκτούν πρόσβαση και σε προσωπικά δεδομένα μιας ευαίσθητης και ευάλωτης, από κάθε άποψη, ομάδας του λαϊκού πληθυσμού. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι σε όλη την Ελλάδα θα συγκροτηθούν 70 τέτοιες «κοινωνικές συμπράξεις» (μία σύμπραξη ανά περιφερειακή ενότητα).

Οπως καταγγέλλουν με κοινή ανακοίνωση οι πέντε δήμαρχοι που εκλέχτηκαν με τη στήριξη του ΚΚΕ (Ικαρίας, Στέλιος Σταμούλος, Καισαριανής, Ηλίας Σταμέλος, Πάτρας, Κώστας Πελετίδης, Πετρούπολης, Βαγγέλης Σίμος και Χαϊδαρίου Μιχάλης Σελέκος), «αντί έστω και σήμερα τα όργανα της Τοπικής και Περιφερειακής Διοίκησης να απαιτήσουν από τη νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ ένα νέο επιτέλους προσανατολισμό των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, ώστε να στηριχτούν και να διευρυνθούν οι δημόσιες κοινωνικές δομές και ο χαρακτήρας τους (...) διαγκωνίζονται για το ποιος θα ηγηθεί (Δήμαρχοι - Περιφερειάρχες) στη μοιρασιά των κονδυλίων των προγραμμάτων και των ψιχίων της φτώχειας.

Γίνονται συνένοχοι στη διοχέτευση εκατομμυρίων ευρώ σε επιχειρηματικά συμφέροντα, την ώρα που δημόσιες κοινωνικές δομές και ιδρύματα ασφυκτιούν κάτω από χρόνια υποχρηματοδότηση και σπρώχνονται στην ανταπόδοση και την ιδιωτικοοικονομική λειτουργία. Την ίδια ώρα, που οι κρατικές και δημοτικές κοινωνικές δομές λιμοκτονούν από πόρους και από το αναγκαίο προσωπικό».

Και προσθέτουν: «Ξέρουμε από πρώτο χέρι και είμαστε ακόμη πιο βέβαιοι σήμερα ότι η μεγάλη μερίδα και αυτών των κονδυλίων δε θα ακουμπήσει τις ανάγκες των τσακισμένων συμπολιτών μας. Θα περάσουν και πάλι στο μεγάλο τους μέρος στα χέρια ιδιωτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων».

Πρόγραμμα «Στέγαση και Επανένταξη»

Στο Πέραμα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η ανεργία έχει ξεπεράσει το 40%, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία των υπηρεσιών Πρόνοιας του Δήμου αυτήν τη στιγμή ζουν με τα τρόφιμα που διανέμει η κοινωνική υπηρεσία πάνω από 1.000 άνθρωποι, με αυξητική τάση. Η δημοτική αρχή του ΣΥΡΙΖΑ απορρίπτει τις προτάσεις της «Λαϊκής Συσπείρωσης» για μέτρα που θα ανακουφίσουν τις οικογένειες των ανέργων, όπως τα μηδενικά δημοτικά τέλη, και ταυτόχρονα πρωτοστατεί σε τέτοια προγράμματα.

Αυτήν την περίοδο, υλοποιείται το πρόγραμμα «Στέγαση και Επανένταξη» σε συνεργασία με συγκεκριμένη ΜΚΟ. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα κόστους 687.012,78 ευρώ, που εγκρίθηκε από το υπουργείο Εργασίας και ήδη έχει εκταμιευτεί το 30%. Οπως έχει συμφωνηθεί, τη διαχείριση των κονδυλίων θα έχει η ΜΚΟ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει από Κοινωνικούς Συνεταιρισμούς (ΚΟΙΝΣΕΠ), μέχρι τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων για την πρόσληψη ανέργων.

Στον πρόλογο του προγράμματος εκθειάζεται καταρχήν η «δράση» και ο ρόλος των ΜΚΟ: «Δεδομένου ότι οι ΜΚΟ αποτελούν το σημαντικότερο διαμεσολαβητικό στοιχείο μεταξύ κοινωνίας και κράτους και εμπεριέχονται στον ορισμό της "κοινωνίας των πολιτών", της κοινωνικής οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής, το προτεινόμενο έργο εναρμονίζει απόλυτα το ατομικό και το κοινωνικό συμφέρον, ενώ συγχρόνως περιορίζει τα αίτια που δημιουργούν και αναπαράγουν τον κοινωνικό αποκλεισμό και την κοινωνική εξαθλίωση», γράφεται χαρακτηριστικά.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει, ανάμεσα σε άλλα, την κάλυψη ενοικίου για 20 οικογένειες, με το ποσό των 280 ευρώ το μήνα, για 12 μήνες, την προσωρινή αναδοχή (δηλαδή, φιλοξενία από άλλες οικογένειες) πέντε ατόμων για διάστημα 12 μηνών και άλλα παρόμοια μέτρα.

Προσφέρει, όμως, και κίνητρα στους εργοδότες να απασχολήσουν 30 «ωφελούμενους» του προγράμματος για «απόκτηση εργασιακής εμπειρίας», με κάλυψη του κατώτατου βασικού μισθού και των ασφαλιστικών εισφορών, ή με την πρόσληψη άνεργων νέων μέσω Voucher. Επίσης, προσφέρει «υποστήριξη στη δημιουργία επιχείρησης με συμμετοχή των δυνητικά ωφελούμενων του έργου, με τη μορφή κοινωνικών συνεταιρισμών».

Ειδικά η δημιουργία ΚΟΙΝΣΕΠ χαρακτηρίζεται στο πρόγραμμα ως «καινοτομία» στην «ενίσχυση της απασχόλησης μέσω της δημιουργίας επιχειρήσεων με τη μορφή των Κοινωνικών Συνεταιρισμών.

Η μορφή ΚΟΙΝΣΕΠ που προβλέπεται είναι «για την παροχή φροντίδας σε ηλικιωμένα άτομα». «Σκοπός του Συνεταιρισμού - σημειώνεται - είναι η παροχή υπηρεσιών κοινωνικού προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού όπως οι ηλικιωμένοι, άτομα με αναπηρία και άτομα με χρόνιες παθήσεις. Για την ευόδωση των σκοπών του ο Συνεταιρισμός μπορεί να ασκήσει οποιασδήποτε μορφής οικονομική δραστηριότητα παραγωγικού, καταναλωτικού, εμπορικού, μεταφορικού, τουριστικού, αναπτυξιακού, κοινωνικού, εκπαιδευτικού ή πολιτιστικού χαρακτήρα».

Γίνεται φανερή η προσπάθεια του κράτους, μέσα κι από τέτοια προγράμματα, να εμπορευματοποιήσει παραπέρα στοιχειώδεις κοινωνικές υπηρεσίες, με το πρόσχημα ότι έτσι δίνει «ευκαιρίες» σε άνεργους να βγάλουν ένα μεροκάματο. Ταυτόχρονα, καλλιεργούν συνείδηση στους άνεργους ότι το μέλλον τους είναι να περιμένουν ένα από αυτά τα προγράμματα να τους λύσει το πρόβλημα, να τους δώσει δηλαδή δουλειά για λίγους μήνες, ή να τους εντάξει σε μια ΚΟΙΝΣΕΠ.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα προκάλεσε την έντονη αντίδραση εργαζομένων του Δήμου. Είναι χαρακτηριστικό ότι η προϊσταμένη του τμήματος Κοινωνικής Υπηρεσίας απαίτησε την απαλλαγή της από την «ομάδα έργου του προγράμματος», στην οποία την είχε ορίσει η δημοτική αρχή. Μάλιστα, σε υπηρεσιακό της σημείωμα αναφέρει μεταξύ άλλων ότι δεν μπορεί να συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα το οποίο έχει ως προϋπόθεση τη συμμετοχή ΜΚΟ και την ίδρυση ΚΟΙΝΣΕΠ...

Να σταματήσει η κοροϊδία

Οπως σημειώνουν οι πέντε δήμαρχοι του ΚΚΕ, «είναι καιρός πια να απαιτηθεί άλλη πορεία και κατεύθυνση αυτών των προγραμμάτων. Να σταματήσει η κοροϊδία και η απάτη που στήνεται, για άλλη μια φορά, στο όνομα των φτωχών και των ανέργων! Απαιτείται και έχουν υποχρέωση, κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία, να πάρουν άμεσα όλα εκείνα τα μέτρα που χρειάζονται», ώστε τα προγράμματα να περάσουν στην «αποκλειστική ευθύνη, αρμοδιότητα, έλεγχο και χειρισμό των κρατικών κοινωνικών δομών και υπηρεσιών.

Να απομακρυνθούν τα κάθε λογής ιδιωτικά συμφέροντα, οι ΜΚΟ, κ.ά. και να στηριχτούν έμπρακτα οι δημοτικές κοινωνικές υπηρεσίες και τα κρατικά κοινωνικά ιδρύματα και οι οργανισμοί που έχουν σαν κύριο έργο τους τη στήριξη του παιδιού, της οικογένειας, των γερόντων, των ΑΜΕΑ. Εργο που σήμερα έχει αποδυναμωθεί και οδηγούνται σε συρρίκνωση ή και κλείσιμο.

Η στήριξη των δημόσιων - κρατικών κοινωνικών δομών σήμερα είναι πρώτιστη και κύρια ανάγκη. Είναι αυτές που έχουν τη γνώση, την εμπειρία, τη δυνατότητα της καταγραφής και ανάδειξης των λαϊκών προβλημάτων και αναγκών, που μπορούν να διασφαλίσουν με τους καλύτερους δυνατούς όρους σήμερα, ότι μπορεί να πάρει μικρές ανάσες το λαϊκό νοικοκυριό, να εγγυηθούν στοιχειωδώς ότι και τέτοιου είδους προγράμματα μπορούν να εξυπηρετήσουν με συνέχεια τις οξυμένες λαϊκές ανάγκες».

Σε κάθε περίπτωση, όπως σημειώνεται στην κοινή ανακοίνωση, «είναι πρόκληση για το λαό και τις ανάγκες του, σε μια εποχή που η επιστήμη και η τεχνική είναι στο απόγειό τους, που ο πλανήτης μπορεί να θρέψει πολλαπλάσιο από τον πληθυσμό του και αναδείχνονται όλες οι δυνατότητες ο εργαζόμενος λαός να έχει δουλειά και δικαιώματα, το κεφαλαιοκρατικό σύστημα και οι θεσμοί του, σε εθνικό και ευρωενωσιακό επίπεδο, να του δείχνουν στον 21ο αιώνα, ως διέξοδο, τη συντήρηση της ένδειας και τη διεύρυνση των συσσιτίων».